Gastroözofageal reflü hastalığı veya diğer adıyla asid reflüsü mide içindeki asid sıvısının özofagus (yemek borusu) içine geri kaçması ve bunun sonucunda yemek borusunda zarar oluşmasıdır. Tüm sağlıklı insanlarda reflü görülebilir. Sağlıklı insanla hastalık arasındaki ayırım reflünün görülme sıklığı ve bunun süresidir.
Reflü Hastalığı Oluş Mekanizması Yemek borusunun alt ucunda mide içeriğinin yemek borusuna geçişini engelleyen sfinkter (kapak) sistemi vardır. Gıda alımı ile bu kapak mekanizması açılır ve gıdalar mideye geçer daha sonra kapak sistemi kapanarak gıdaları yemek borusu, ağza geçişi engellenir. Sağlıklı insanlarda 24 saat boyunca yutmaların %5’i kadarında reflü görülebilir fakat bu hastalık oluşturmaz. Bunun sıklığı ve reflü içeriğinin midede kalış süresi uzadıkça hastalığın şiddeti artmaktadır. Yemek borusunun mukozasındaki (iç yüzü) zararın nedeni mide içerisindeki asid ve proteinlerin sindirimi yapan pepsin ve benzeri kimyasal maddelerin irritan etkilerinden kaynaklanmaktadır.
Reflü Nedenleri Ve Oluşmasına Kolaylaştıran Faktörler- Mide ile yemek borusu arasında kaslardan oluşan kapak mekanizmasının bozulması, bununda en çok nedeni obezitedir (şişmanlık)
- Mide asit salgısının artışı
- Sigara ve alkol kullanımı
- Mide fıtığı(Hiatal herniler)
- Mideyi hızlı ve fazla dolduracak şekilde beslenme
- Yemeklerden sonra sırt üstü yatmak
- Mide boşalma bozuklukları
Reflünün Belirtileri(Hastanın Şikâyetleri)- Reflüsü olan hastada hiçbir belirti olmayabileceği gibi birden çok şikayette olabilir.
- Çoğunlukla ilk şikayet midede yanma ve göğüs kafesinin arkasında yanma hissidir.
- Diğer şikayetler ise mideden ağza acı, ekşi sıvı gelmesi,
- Kronik öksürük
- Ses kısıklığı
- Kötü ağız ve nefes kokusu.
- Boğazda takılma ve yabancı cisim hissi
- Hastalığı ilerleyenlerde katı gıdaların ağrılı ve zor yutulması
- Kalp hastalıklarına benzer şekilde göğüs ağrısı olabilir.
Bu şikâyetlerden anlaşılacağı gibi hastalar KBB, Kardiyoloji ve göğüs Hastalıkları polikliniklerine de başvurabilirler.
Tanı- Reflü tanısı çoğunlukla hastanın öyküsü ile tanınır buna rağmen genellikle ileri tetkikler gereklidir.
- Radyolojik incelemeler(Röntgen)
- Yemek borusunun kontrast madde ile röntgen filmi çekilimi
Endoskopi Endoskopi sayesinde hem reflü olup olmadığı hemde reflü varsa onun derecesi görülür ,endoskopi esnasında biyopside yapılabilmesi bu tetkikin en önemli avantajıdır.
- Yemek borusunda 24 saatlik asit (Ph) ölçümü; burunda yerleştirilen bir katater ile asit seviyesi ölçülerek tespit edilir.
- Manometre yemek borusunun içindeki basınç ölçmemizi sağlar.
Reflü Hastalığı Tedavi Edilmediğinde Gelişebilecek Problemler(Komplikasyonlar)- Yemek borusunda irritasyona bağlı inflamasyon, darlık, ülser, kanama,
- Asitli mide içeriğinin akciğere kaçması sonucu akciğer enfeksiyonu
- Uzun dönemde en ciddi sorun olarak “yemek borusu alt ucu kanserleri” gelişimidir.
Reflü İçin Tedavi 1)Basit Önlemler(Yaşam Tarzı Değişiklikleri)- Yatak başının yükseltilmes
- Yatmada önceki 2-3 saat içinde besin ve sıvı alımından kaçınma
- Sigara ve alkolden kaçınma
- Kilo verme
- Yağlı ve baharatlı ağır yiyeceklerden uzak durma
- Kafeinli gıdalardan uzak durma
- Dar kıyafetlerden uzak durma
2) Medikal Tedavi - Asit salgısını azaltan ilaçlar
- Yemek borusu alt uç sfinkter basıncını artıran ilaçlar.
İlaç tedavisi hastalığı ortadan kaldırmaktan ziyade hastalığın yol açtığı sonuçları gidermeye yönelik olarak fayda etmektedir. İlaç alımı kesilince hastalığın belirtileri tekrar ortaya çıkmaktadır.
3) Cerrahi tedavi- Yeterli medikal tedaviye rağmen “ağza acı su gelmesi” devam ediyorsa ve “hastanın şikayetleri gerilememiş ise”,
- Hastanın şikayetlerini geriletmek için yüksek dozda ve uzun süre ilaç kullanmak gerekiyorsa
- Hastanın ömür boyunca ilaç kullanmak istemediği durumlarda,
- Yemek borusu alt ucunda ileri derecede tahriş (özofajit) ve bunun neticesinde darlık, kanama oluşması,
- Yemek borusunun alt ucunda ileri derecede irritasyona bağımlı olarak kansere zemin hazırlayan displazili barrett özofagus gelişmişse cerrahi tedavi gerekebilir.
Cerrahi Yöntemler Laparoskopik veya Robotik Cerrahi (Kapalı) Günümüzde çoğu hastada yapılan ameliyat laparoskopik anti-reflü cerrahisidir. Bu cerrahide öncelikle hastanın mide fıtığı varsa onarılır, daha sonraki aşamada mide ile yemek borusu arasındaki bileşke kuvvetlendirilir. Böylece mide içeriğinin yemek borusuna geçişi engellenir. Yapılan ameliyatın adı laparoskopik Nissen fundoplikasyonudur. Üst karın cerrahisinde mümkün olduğu ölçüde açık cerrahiden kaçınmak uygun olur. Prof. Dr. Fatih AĞALAR Genel Cerrahi Uzmanı
